Jeremičak – prorok prošlosti

Relikt tercijera

Nestanak jedne flore liči i na gašenje jedne galaksije. Ali ako neka od zvezda nastavi da živi u novoj galaksiji, hoćemo li je prepoznati? Hoćemo li prepoznati tu jednu naizgled neuglednu biljku i posebnost njene priče?

Flora o kojoj pričamo je flora iz vremena tercijera, trećeg perioda u razvoju života na Zemlji. U to doba Fruška gora je bila ostrvo sa veoma toplom klimom. Na početku tercijera klima je bila tropska, a potom je prešla u subtropsku. Tada su na Fruškoj gori rasle palme, ali i jeremičak. On je jedna od biljaka koje su odolele promenama koje su usledele i kao takav svedok je tadašnje klime i flore. Zbog toga kažemo da je relikt tercijera, odnosno zaostatak iz tog perioda.

Mediteranski lik

Ovaj toploljubivi stanovnik Fruške sačuvao se u ušuškanim dolinama kojih ona zbog svoje nabranosti ima puno. A i danas „ne izlazi“ iz šuma jer je u njima toplije zbog mikroklime. Njegov lik je mediteranski i to su čitali i oni koji su jeremičak imenovali.

Daphne laureola je naziv koji sa oba dela govori isto: da biljka liči na lovor i da je Dafne – grčka vodena nimfa koja je po mitu pretvorena u lovor. I mada nije u rodu sa lovorom, i oblik listova, i kožastost, i forma i zimzelenost – podsećaju na lovor. Ali i na maslinu. Zato se kod nas naziva i lovorasti jeremičak i maslinica. I kada pogledate kako izgleda mediteranski tip šuma, koje se baš po lovoru i nazivaju laurisylvae („laurisilve“ – lovorove šume) možete zamisliti delimično i nekadašnje šume na Fruškoj.

Njegov lik krase i egzotična boja i raskošan miris cvetova, ali i plodovi primamljivog izgleda. Plodovi, međutim, nisu jestivi za ljude, ali su se njima verovatno hranile neke rane vrste ptica.

Jeremija

Ipak, možda je najintrigantniji i najzanimljiviji naš naziv jeremičak. Tako redak i neobičan naziv opet nas vodi do Mediterana. U pitanju je reč koja je grecizam i označava usamljen planinski cvet. Označava pustinjaka.

Jeremičak je usamljenik – erimikos , kao i prorok Jeremija. Samo nam ovaj usamljenik proriče prošlost živeći povučeno i tiho u novoj, hladnijoj flori Fruške.

Autor teksta: Srđana Petrović – Čitanje bašte