Beočin – mali Versaj Fruške gore

Mnogi će vam reći da je Beočin jedan od, ako ne najlepših, a onda sigurno najvoljenijih manastira Fruške gore. Smeštena kraj istoimenog gradića na severnim obroncima nacionalnog parka, ova svetinja već godinama spada u red najposećenijih manastira Vojvodine koja svojim duhovnim bogatstvima, ali i činjenicom da ima izuzetno ljubazno i gostoljubivo sestrinstvo, privlači vernike iz čitavog pravoslavnog sveta.

Ipak, čak i na ovako dobro posećenom i voljenom mestu, neke priče obavijene su blagim velom tajnovitosti i ređe se pominju. „Brišemo prašinu“ sa njih! Evo nekih malo poznatih činjenica o manastiru Beočin!

Manastir misterioznog porekla

Nema pouzdanih podataka o tome od kada na ovom mestu postoji manastir. Najstarije sačuvane zapise o njemu ostavili su Turci sredinom 16. veka, ali i monasi iz ovih krajeva koji su odlazili u Rusiju kako bi skupljali pomoć za obnovu i izgradnju. Zahvaljujući ovome, znamo da je prvobitna crkva bila mala, jednobrodna građevina od kamena koja je u nekom momentu srušena, kako bi se izgradila nova.

Slično kao što je slučaj sa Malom Remetom, i za razvoj Beočina najzaslužniji su bili monasi iz Rače na Drini. Nakon što su pred osvajačima bili prinuđeni da napuste tadašnju Srbiju, oni su početkom 18. veka oživeli zapusteli manastir i u njega smestili vredne, stare rukopise i bogoslužbene predmete koje su doneli sa sobom.

Sadašnji Beočin podigli su – poštari

Za razliku od većine manastira Fruške gore koji su zadužbine kraljeva, velikaša i crkvenih velikodostojnika, Beočin je podigao verni narod, a još tačnije – poštari!

Današnji beočinski hram Vaznesenja Hristovog građen je tokom 18. veka prilozima uglednih Srba iz Novog Sada i okoline. Najveći iznos među prvima su dali Milivoj Milaković iz Futoga i njegov sin Petar koji su po zanimanju bili „postmajsteri“. Osim njih, kao veliki ktitori pominju se još i Novosađanin Obrad Radonić, zahvaljujući čijem prilogu je sazidan visoki zvonik, kao i Ilija Popović iz Futoga koji je darovao novac da se ispred manastira podigne impozantni portal.

Svoj sadašnji izgled Beočin je dobio nakon velike obnove krajem 19. veka, a manji radovi izvođeni su i u prvim decenijama 20. veka.

Ikonostas „na tri sprata“

Manastir Beočin diči se jednim od najlepših i najviših ikonostasa u čitavoj Vojvodini. Potiče iz vremena zidanja crkve, a oslikala su ga trojica umetnika – Teodor Dimitrijević Kračun, Janko Halkozović i Dimitrije Bačević.

Istoričarima umetnosti ovaj ikonostas je zanimljiv zbog toga što je „na tri sprata“ – visok, a prilično uzak. Osim uobičajne „donje“, ima i veoma visoku „gornju“ zonu na kojoj se nalazi red apostola sa Hristom, ciklus velikih crkvenih praznika sa predstavom Svete Trojice kao centralne ikone, kao i niz proroka sa Bogorodicom u sredini. Sam vrh ikonostasa ukrašen je velikim krstom sa raspećem što čitavoj kompoziciji daje na monumentalnosti.

Večna kuća nesrećnog srpskog pesnika

Uz samu manastirsku crkvu nalazi se grob Jovana Grčića Milenka, mladog, talentovanog i danas nažalost, prilično zaboravljenog srpskog pesnika. Ovaj književnik i student medicine umro je od tuberkuloze 1875. kada mu je bilo samo 28 godina, a poslednje dane života proveo je upravo u Beočinu.

Na grobu su i danas vidljivi stihovi koje mu je posvetio Jovan Jovanović Zmaj: „Evo ti gore evo, o kojoj si toliko pev’o. Sad ti slavuj poje, umilne pesme tvoje. Gora ti čuva telo, a spomen srpstvo celo“.

Mali Versaj

Najveća „tajna“ manastira Beočin zapravo se nalazi iza njega. Jer, ovo je jedino mesto u Srbiji gde možete pronaći Versajski park! Davne 1924. godine, baštovani direktno poslati iz Francuske, ovde su napravili vrt po uzoru na onaj koji okružuje čuveni dvor kraj Pariza.

Uređene su staze. Izgrađena je lepa fontana sa bazenom. Zasađene su mnoge biljne vrste od kojih su neke prava retkost za naše prostore. Na blagoj padini, na najvišoj tački, nalazi se kapela posvećena Svetom Georgiju građena početkom 20. veka, a čitav park i danas održavaju monahinje iz Beočina.

Manastir čuva dve velike svetinje

Manastir danas ima dve velike svetinje. U njemu se nalazi čuvena ikona Bogorodice Beočinske za koju vernici veruju da je čudotvorna. Procenjuje se da je stara 500 godina, a priča kaže da je jedina „preživela“ tursko paljenje obližnje grobljanske kapele u kojoj se nekada nalazila. Nakon što je čitava pronađena na zgarištu, preneta je u crkvu gde se pred njom mole vernici, a naročito parovi koji ne mogu da imaju potomstvo.

Osim nje, Beočin čuva i mošti jednog od najmlađih srpskih svetitelja – Svetog vladike Varnave Nastića koji je kanonizovan 2005. Njemu je posvećena i lepa i bogato ukrašena kapela koja se nalazi odmah pored manastirske crkve, a koja je osveštana 2015. godine.

Od bolnice do spomenika kulture

Za razliku od većine fruškogorskih manastira, Beočin je uspeo da izbegne razaranja tokom Drugog svetskog rata. Ipak, nije prošao „lako“. Devastiran je i opljačkan, a monaštvo je proterano. Nakon 1945. ovde se nalazila bolnica za plućne bolesti, a jedan deo konaka je koristio čak i Arhiv Vojvodine i to sve do početka devedesetih godina.

Srećom, i na radost vernika, ova svetinja je danas obnovljena i nalazi se pod zaštitom države kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Autor: Aleksandra Bogdanović – Istorijski zabavnik

Zaprati Jazak vodu na Instagram-u

Zaprati Jazak vodu na Facebook-u

Zaprati Jazak vodu na Youtube-u